Źródło: Szematyzm historyczny ustrojów parafjalnych dzisiejszej Archidiecezji Poznańskiej Poznań 1935
Autor: ks. kanonik Stanisław D. Kozierowski

Zachowano oryginalną pisownię.

 KREROWO, w. na płn.-zach. Środy nad strumieniem, zwa­nym pewnie niegdyś Olszycą, nazwane od Kryra (kryr = krzyk gęsi, łabędzi, żórawi). Przed wiekami Awdańce posiadali tu znaczniejsze skupienie, do którego należały K., Markowice, Pieńkowice, Szczedrzykowice, dziś Szczodrzykowo, i Runowo, z tego darowali K. Benedyktynom z Lubinia, może przy uposażeniu klasztoru przez nich fundowanego. Ciekawe, że również pod Lu­biniem znajdowały się Kryry, dziś urocz. Krery, Awdańce zaś Kryrscy pochodzili może z Kryr nad Gopłem (KBZW I. 422). R. 1257 (KDW I. 356, 9) sprzedał opat lubiński K. komesowi Krzystanowi i jego synom, kanonikowi pozn. Jakóbowi i Woj­ciechowi, zastrzegł sobie jednak dziesięcinę kmiecą, Bolesław Pobożny sprzedaż zatwierdził i włość z pod prawa pol. wyjął, r. 1277 (1. c. I. 465) sam jako właściciel części wsi odłączył ją z opola gieckiego i przydzielił do opola kostrzyńskiego, dając ją równocześnie drogą zamiany małżonce swej bł. Jolencie. Krzystanice zaś synowie proboszcza pozn. Jakóba Stefan, Jan, Jakób i Mikołaj darowali posiadłość swą K. biskupowi pozn. r. 1287 (KDW I. 578, 83), który im jako dożywocie zlecił kapitulną wieś Junikowo. Pewnie Benedyktyni założyli i uposażyli tu kościół parafjalny w pierwszej połowie XIII w. dla okolicznych wsi (w XVI w. było ich w paraf ji 7). Biskup pozn. Jan r. 1330 po­mnożył uposażenie proboszcza przy kościele św. Jana Chrzci­ciela w K. (tytuł ten do dziś), ofiarując mu czynsz swój w małdratach i fertonach w Środzie, r. 1344 (1. c. II. 1231) postanowił tenże biskup, że obecny wikary wieczysty miał być w K. ostatni, po jego zejściu miał objąć probostwo k. kanonik pozn. i pro­boszcz średzki Jakób, który poprzednio z prob. Przybygniewem zamienił się na probostwo. W XV w. widzimy tu znów osobnych proboszczów jak r. 1427 Marcina Sikorę, r. 1465 Wojciecha, r. 1472 Jana, r. 1505 (AC II. 1591) Jak. z Koźminka. Mur., jednonawowy, późnogotycki przybytek stanął pewnie w XVI w., przydzielił go z dochodami bisk. Tarnowski do kolegjum wikarjuszy katedr. r. 1600 (Ł I. 345), r. 1639 zapisany jak mur., pod wezw. św. Jana Chrz. i kolacji biskupa pozn., r, 1696 pod wezw. N. Marji P., św. Jana Chrz. i Ewangelisty. Prawo prezenty ma władza duch. Dawne nazwy u K. Gaj, Koryta, Brzezinki (stru­mienie), u Urniszewa Wrzosy, Zdrojki, u Bieganowa Kamionka, Złyszczyny, u Januszewa Kępista, u Markowie Pieczyska, Osowagóra, Skarmirowiec, Śniatki, Samborka a. Wszemborka, rów­nież niezn. dziś Olszyce i Pieńkowice a. Pieńki.

Źródło  poniższej treści: Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej Dyecezyi Poznańskiej przez Józefa Łukaszewicza. Tom I, 1858

Zachowano oryginalna pisownię.

 XVI. Kościół parochialny w Krerowie.

Wieś Krerowo należała niegdyś do stołowych dóbr bi­skupów poznańskich, z których Jan IV. z Kępy założył tu kościół parochialny 1344 roku, jak uczy erekcya jego, znajdująca się w księdze przywilejów kapituły poznańskiej roku 1344 pod liczbą 97. O kościele tym wspominają wi­zyty Strzałkowskiego z roku 1639 i Zalaszowskiego z r. 1696. Pierwsza mówi o nim: „Krerowo wieś, w której się znajduje kościół murowany pod tytułem ś. Jana Chrzci­ciela, kolacyi JW. biskupa poznańskiego. Kościół ten wcie­lonym jest do kolegium wikarych kościoła katedralnego, poznańskiego, którzy utrzymują przy nim komendarza, wyznaczonego od officyała poznańskiego.” Druga: »Wieś Krerowo posiada kościół parochialny murowany pod tytu­łem N. Maryi Panny i ś. Jana Chrzciciela i Ewanielisty. Kolacya tego kościoła należała do biskupów poznańskich, jako właścicieli wsi Krerowa. Obecnie zaś należy do ko­legium wikarych katedry poznańskiej, a to na mocy wcie­lenia kościoła wspomnionego w roku 1600 przez niegdy Najprzewielebniejszego Tarnowskiego, biskupa poznańskie­go, wraz z wszelkiemi dochodami, dziesięcinami itd. do te­goż kolegium. « Kościół krerowski, pomimo tego, że jest murowanym i kilka wieków już stoi, nie zawiera podobno w sobie ża­dnych zgoła pomników z przeszłości.²) Wczasie rewizyi dóbr biskupich w roku 1677, kościół ten zagrażał upad­kiem; nie było na nim prawie dachu, a wiązanie zgniłe i spruchniałe mogło się było lada chwila zawalić. W kilka lat potem dano na nim nowe wiązanie i przykryto.

Szkoła. Też same wizyty, Strzałkowskiego z r. 1639 i Zalaszowskiego z roku 1696 wspominają i o szkole w Kre­rowie. Pierwsza mówi o niej: »ks. wikarzy utrzymują rektora szkoły, dając mu pensyą; znajduje się tu dla niego i dom.« — Druga: »Jest jeszcze trzeci domek z ogrodem naprzeciwko, w którym mieszka rektor szkoły. Ten prócz swoich zwyczajnych dochodów pobiera od kolegium kks. wikarych katedralnych dwa złote, tudzież mesznego od je­dnego kmiecia z Krerowa wierteł żyta i tyleż owsa.« Szkołę, którą Zalaszowski w Krerowie oglądał, wybudowano w r. 1677 podług rewizyi dóbr biskupskich z tegoż roku. — W roku 1784, w czasie wizyty Rydzyńskiego już w Kre­rowie szkoły nie było.

Szpital. “Jest tu także i szpital ubogich, ale nie ma­jący najmniejszego uposażenia,« — mówi wizyta Strzał­kowskiego z r. 1639. Szpital ten był jeszcze w r. 1677, albowiem rewizya dóbr biskupich z tego roku mówi o nim: „Szpital jest przy tym kościele, ale bardzo zrujnowany.” Nie było go już w Krerowie podczas wizyty Zalaszow­skiego roku 1696.

¹)Wizyta Rydzyńskiego z r. 1784.

²)Tak przynajmniej utrzymuje ks. Robert Dyniewicz, proboszcz krerowski w roku 1828, w nadesłanym konsystorzowi opisie jego, mó­wiąc: „Pamiętniki (sic) przy kościele krerowskim tak z kamienia, jako i z kruszcu lub drzewach , na murach kościoła tylko jedynie dla pamięci gdzie kto pochowany się znajdują, bez wszelkiego funduszu, któryby mógł temu kościołowi służyć na użytek dalszy” — Nie mając sposobności zwiedzenia osobiście kościoła w Krerowie, nie wiem, czy w nim znajdują się nagrobki lub pomniki jakie z wieków upłynionych. Z wyrazów atoli ksiądz Dyniewicza kursywą tu drukowa nych, domyślaćby się można, że są. Dobremu temu kapłanowi cho­dziło tylko o dochód z pomników, a że u nas rzadko kiedy fundusz do nadgrobków jest przywiązanym, przeto też i pomniki w kościele krerowskim — jeźli jakie są— mieć go nie mogą, a więc i na uwagę ks. Dyniewicza, nie znającego innej wartości zabytków starożytności nad dochód z nich, nie zasługiwały.

Grób ks. Edmunda Banaszaka na cmentarzu parafialnym.

 

 

Groby i tablice księży na cmentarzu przykościelnym.

 

 

 

Spoczywają na cmentarzu przykościelnym.