Skocz do ostatniego uzupełnienia
2016-06-21 / 12:49:53
Niniejsze opracowanie powstało na podstawie akt znajdujących się
w Archiwum Państwowym w Poznaniu.
Lp. | Kto | Komu | Gdzie | Ile | Rok | Uwagi |
1 | Balcerowicz | Radzyna | 250 mórg | |||
2 | Bank Kredytowy w Poznaniu dawniej Spółka Rolników Parcelacyjna | Liszkowskie Olędry pow. inowrocławski | 1914 | |||
3 | Barczak | Żerniki pow. Żnin | ||||
4 | Michał Bartkowiak | Pyszczyn pow. gnieźnieński | 20 ha | 1887 | czarna księga | |
5 | Basiński | w Bolesławowie | gospo- darstwo | 1913 | ||
6 | Jan Bąkowski | Kom. Kol. | Chłądowo pow. witkowski | 507 ha | 1887 | czarna księga |
7 | Franciszek Bembenek | Kom. Kol. | Jaroszewo pow. żniński | 65 ha | 1888 | czarna księga |
8 | Jerzy Bilażewski | Kom. Kol. | Miłosławice pow. wągrowiecki | 574 ha | 1897 | czarna księga |
9 | Błochowiak | Kołaczkowo pow. szubiński | 1370 mórg | 1913 | ||
10 | Bolesław Błociszewski | Kom. Kol. | Przecław pow. obornicki | 654 ha | 1894 | czarna księga |
11 | Jan hr Bniński | Kom. Kol. | Modliszewo pow. gnieźnieński | 944 ha | 1912 | czarna księga |
12 | Marya hr Bnińska z d. Sobierajska | Kom. Kol. | Żerniki i Wincentowo pow. żniński | 705 ha | 1886 | czarna księga |
13 | Stanisław Bosadzki | Kom. Kol. | Otoczno pow. wrzesiński | 15 ha | 1906 | czarna księga |
14 | Józef Brejski | Kom. Kol. | Christfelde [Chrystkowo] pow. świeckim | 72 ha | 1905 | czarna księga |
15 | Konstanty Breza | Kom. Kol. | Lednogóra | 949 ha | 1888 | czarna księga |
16 | Brunner ? | Kom. Kol. | Parchanie pow. Inowrocław | 1500 mórg | 1913 | |
17 | Józef Brzózkowski | gospodarstwo w Żabnie pow. mogileński | 1914 | |||
18 | Budzyński | Kom. Kol. | Radojewice pow. inowrocławski | 1,09 ha | 1902 | czarna księga |
19 | Antonina Całbecka | Kom. Kol. | w Świerczynie pow. toruński | 27 ha | 1898 | czarna księga |
20 | Cendler | Kom. Kol. | w Rogoźnie pow. obornicki | 104 ha | 1905 | czarna księga |
21 | Nepomucen Chełkowski | Kom. Kol. | Sośnica pow. Krotoszyn | 841 ha | 1896 | czarna księga |
22 | Tadeusz Chosłowski | Kom. Kol. | Ułanowo pow. gnieźnieński | 631 ha | 1892 | czarna księga |
23 | Władysław Chosłowski | Kom. Kol. | Głuchowo pow. koźmiński | 414 ha | 1891 | czarna księga |
24 | Edmund Chrzanowski | Kom. Kol. | Ostrowo pow. wągrowiecki | 197 ha | 1899 | czarna księga |
25 | Lech Chrzanowski | Kom. Kol. | Ruda pow. wągrowiecki | 25 ha | 1899 | czarna księga |
26 | Władysław Chrzanowski | Kom. Kol. | Brudzew pow. wrzesiński | 705 ha | 1894 | czarna księga |
27 | Kaźmierz Chrzanowski | Kom. Kol. | Pułkowo małe pow. wąbrzeski | 860 ha | 1901 | czarna księga |
28 | Kazimierz Chrzanowski | Kom. Kol. | Katarzynowo pow. wrzesiński | 338 ha | 1900 | czarna księga |
29 | Lech Chrzanowski | Kom. Kol. | Stanisławowo pow. wrzesiński | 250 ha | 1893 | czarna księga |
30 | Chudzińska | w Rzadkwinie | 70 mórg | 1912 | ||
31 | G. Chylewski | Kom. Kol. | w Włościborzu pow. złotowski | 24 ha | 1899 | czarna księga |
32 | Ciepłoch | z ?, posiadłość w Reimerowie | 63 morgi | 1913 | ||
33 | Cieszyński z Nowegomiasta | Kraynikowi | przedtem z Radomnic | 750 mórg | ||
34 | Kraynik | Brandtowi | 4 włóki-750 mórg | |||
35 | Mikołaj Cięgotura | Kom. Kol. | w Inowrocławiu | 8,5 ha | 1904 | czarna księga |
36 | Józef Czajka | Kom. Kol. | w Pyszczynie pow. gnieźnieński | 21 ha | 1887 | czarna księga |
37 | Bolesław Czapski | Kom. Kol. | Cerekwica pow. jarociński | 467 ha | 1888 | czarna księga |
38 | Jan Czapski | Kom. Kol. | Bobrowo pow. brodnicki | 965 ha | 1887 | czarna księga |
39 | Julian Czarliński | Kom. Kol. | Bukówiec pow. kościerski | 882 ha | 1887 | czarna księga |
40 | hr Czarnecki Leon | Kom. Kol. | Pakosław pow. rawicki | 1401 ha | 1903 | czarna księga |
41 | Czarnecki | firmie w Tucholi | pod Pokrzydowem pow. brodnicki | 120 mórg | 1912 | |
42 | Dąbrowski Teofil | Kom. Kol. | Wilcza pow. bydgoski | 6,64 ha | 1902 | czarna księga |
43 | Franciszek Dąmbski | Kom. Kol. | Konary pow. inowrosławski | 681 ha | 1888 | czarna księga |
44 | Bronisław Dobrogoyski | firmie górniczej Giesches Erben | Jedlin pow. pszczyński | 2400 mórg | 1913 | |
45 | Stanisław Dobrogojski | Kom. Kol. | Mielżyn pow. witkowski | 450 ha | 1906 | czarna księga |
46 | Franciszek Dormanowski | Kom. Kol. | Krzyszkowo pow. poznański zach. | 97 ha | 1900 | czarna księga |
47 | Andrzej Drogowski | Kom. Kol. | Strzyżewko pow. jarociński | 274 ha | 1888 | czarna księga |
48 | Jan Drzewiecki | Kom. Kol. | w Mącznikach pow. gnieźnieński | 9,75 ha | 1887 | czarna księga |
49 | Jan Drzewucki | Kom. Kol. | Żydówka 6 pow. bydgoskim | 56 ha | 1905 | czarna księga |
50 | Mieczysław Dziembowski | Kom. Kol. | Kłudzin pow. wągrowiecki | 436 ha | 1899 | czarna księga |
51 | Dr Czesław Dziembowski | Kom. Kol. | Podlesie pow. wągrowiecki | 506 ha | 1897 | czarna księga |
52 | Władysław Dziembowski | Kom. Kol. | Kruszewo pow. wągrowiecki | 361 ha | 1900 | czarna księga |
53 | Ekowski Zygmunt | za pośrednictwem Benerubanku Kolonizacji | Małgorzatowo pod Torumiem | 1914 | ||
54 | W. Fischbach | Kom. Kol. | hotel w Kłecku pow. gnieźnieński | 0,06 ha | 1904 | czarna księga |
55 | Fischbach | Kom. Kol. | Zrazim pow. żniński | 290 ha | 1887 | czarna księga |
56 | Michał Frala | Kom. Kol. | w Biskupicach pow. gnieźnieński | 40 ha | 1887 | czarna księga |
57 | Fryder | żydowi | Drążanek | 1913 | ||
58 | Frydrychowicz Bronisław | Kom. Kol. | Wilcza w pow. bydgoskim | 387 ha | 1902 | czarna księga |
59 | Gajtkowski Władysław | w Piwnicach pow. brodnicki | 75 mórg | |||
60 | Gałuszewski Teofil | Wanowowi z Orli | w Grucie pod Radzynem | 100 mórg | 1913 | |
61 | Gamrat | Kom. Kol. | w Maleninie | 18 ha | 1903 | czarna księga |
62 | Emanuel Genge | Kom. Kol. | Węgierki w pow. wrzesińskim | 469 ha | 1886 | czarna księga |
63 | Gierok | Kom. Kol. | w Maleninie pow. witkowski | 14 ha | 1903 | czarna księga |
64 | Gółowczewski | Kom. Kol. | w Strucfonie w pow. chełmińskim | 85 ha | 1905 | czarna księga |
65 | Golczowa Prakseda z Łubieńskich | Kom. Kol. | Czewojewo w pow. żnińskim | 837 ha | 1887 | czarna księga |
66 | Gołembiewski | Kom. Kol. | w Lisewie pow. chełmiński | 1906 | czarna księga | |
67 | Gołembiewski handlarz bydłem | Mittelstandskessie | w Górze pow. mogileński | 360 mórg | 1913 | |
68 | Florian Gółkowski | Kom. Kol. | Ostrowite pow. wąbrzeski | 950 ha | 1901 | czarna księga |
69 | Górny z Zaniemyśla | pomagał w zaprzepaszczeniu gospodarstwa w Dąbrowskich Olędrach przez J.Lemańskiego | 108 mórg | 1913 | ||
70 | Maciej Górny | w Baranowie pow. gnieźnieński | 25 ha | 1887 | czarna księga | |
71 | dr Górski | Kom. Kol. | na Kaszubach – Stężyła | 1700 mórg | 1914 | |
72 | Jan Górski | Kom. Kol. | Lipie pow. bydgoski | 155 ha | 1905 | czarna księga |
73 | Goryński | zaprzepaścił: 1) mniejszą posiadłość w Pieńkach pow. wąbrzeski 2) gospodarstwo w Grucie pow. grudziądzki | 1914 | |||
74 | Jan Gostomski | Kom. Kol. | Zajezierze pow. wrzesiński | 139 ha | 1888 | czarna księga |
75 | Ignacy Grabowski | Kom. Kol. | Żurawiniec pow. żniński | 479 ha | 1887 | czarna księga |
76 | Marian Wczele-Grabski | Kom. Kol. | Wróble pow. strzeliński | 707 ha | 1905 | czarna księga |
77 | Antoni baron Graerc | Kom. Kol. | Wałdowo pow. złotowski | 1109 ha | 1893 | czarna księga |
78 | Ludwik baron Graerc | Kom. Kol. | Orchowo pow. mogileński | 1245 ha | 1890 | czarna księga |
79 | Ludwik baron Graerc | Kom. Kol. | Głowikowo pow. mogileński | 543 ha | 1890 | czarna księga |
80 | Stanisław Graff | Kom. Kol. | Czechy pow. gnieźnieński | 255 ha | 1889 | czarna księga |
81 | Granica Wincenty z za Rybna | ewangelikowi ze Szczepanek | 100 mórg | 1914 | ||
82 | Emil Grąbczewski | Kom. Kol. | Barchnowy pow. starogardzki | 395 ha | 1890 | czarna księga |
83 | W. Gregor | Kom. Kol. | w Przysiersku pow. świecki | 52 ha | 1905 | czarna księga |
84 | Gregorkiewicz | w Lalkowach | 100 mórg | 1914 | ||
85 | Grochowiecki ( jest agentem kolonizacji) | Kom. Kol. | w Kostrzynie pow. średzki | 9 ha | 1905 | czarna księga |
86 | Józef Grochowski | Kom. Kol. | w Michałowie pow. średzki | 98 ha | 1905 | czarna księga |
87 | Józef Gruchałła z braćmi | Kom. Kol. | Nowy Glincz w pow. kartuskim | 348 ha | 1902 | czarna księga |
88 | Jan Grudzielski | Kom. Kol. | Sędziwojewo pow. wrzesiński | 492 ha | 1890 | czarna księga |
89 | Gryza | Niemcowi | w Wielkich Brudzawach | 45 mórg | 1914 | |
90 | Władysława Gutowska z Krasickich | Kom. Kol. | Ruchocin w pow. witkowskim | 953 ha | 1887 | czarna księga |
91 | Hoffmann | Kom. Kol. | w Tarnowie pow. pozn. zach. | 41 ha | 1895 | czarna księga |
92 | Łukasz Hoffman | Kom. Kol. | w Woli Skorzęckiej pow. witkowski | 66 ha | 1887 | czarna księga |
93 | Hoppe Jan | innowiercy | w Mąkowarsku dom z ogrodem | 1913 | ||
94 | Hoppe Karol | Kom. Kol. | Buszkowo pow. bydgoski | 171 ha | 1903 | czarna księga |
95 | Bolesław Hutek | Kom. Kol. | w Gąńczu pow. żniński | 19 ha | 1904 | czarna księga |
96 | Ludwik Nostiz-Jackowski | Kom. Kol. | Skotniki pow. wrzesiński | 336 ha | 1893 | czarna księga |
97 | Janicka | Kom. Kol. | w Miałach pod Trzemesznem | 800 mórg | 1914 | |
98 | Nikodem Jankowiak | Kom. Kol. | w Wojciechowie pow. jarociński | 7 ha | 1887 | czarna księga |
99 | Julian Jaraczewski | Kom. Kol. | Lipno pow. śmigielski | 482 ha | 1890 | czarna księga |
100 | Jeschke Teofila z d. Pawłowska | Kom. Kol. | w Połajewie pow. obornicki | 218 ha | 1902 | czarna księga |
101 | Damazy Jędrzejewski | Kom. Kol. | w Mirotkach pow. starogardzki | 43 ha | 1902 | czarna księga |
102 | Józef Jóźwiak | Kom. Kol. | w Szczepanowie pow. mogileński | 16 ha | 1905 | czarna księga |
103 | Jędrzejak Walenty | pomiedzy Niemców | z Jastrowia pow. szamotulski – rozparcelował | 70 mórg | 1913 | |
104 | Ludwik Jurek ze Żnińskich Hub | Mittelstandskessie | w Dziewierzewie pow. żniński | 78 mórg | 1914 | |
105 | Józef Kaczmarek | Kom. Kol. | w Wielkich Gułtowach pow. wrzesiński | 11 ha | 1888 | czarna księga |
106 | Kazimierza Kalksteina spadkobiercy | Kom. Kol. | Mieleszyn pow. gnieźnieński | 430 ha | 1892 | czarna księga |
107 | Jadwiga z Kossowskich Kamińska | Kom. Kol. | Napole I w pow. wąbrzeskim | 240 ha | 1902 | czarna księga |
108 | Józef Kaniasty z Duszna | Kom. Kol. | za pośrednictwem kapitana pozasłużbowego Grabskiego | 140 mórg | 1913 | |
109 | Kaniasty | obcemu | w Zielińcu pod Poznaniem | 250 mórg | 1914 | |
110 | Stanisław Karalus | Kom. Kol. | w Węgierkach pow. wrzesiński | 8 ha | 1905 | czarna księga |
111 | Karłowski Stanisław | Kom. Kol. | Albertynowo w pow. wągrowieckim | 178 ha | 1903 | czarna księga |
112 | Karpiński | Kom. Kol. | w Wełnicy pow. gnieźnieński | 27 ha | 1904 | czarna księga |
113 | Marceli Karpiński | Kom. Kol. | Węgrzynowo pow. jarociński | 221 ha | 1897 | czarna księga |
114 | Kasprowicz Ludwik | Kom. Kol. | Janówiec | 1914 | ||
115 | Bernard Katerla | Kom. Kol. | Michalcza w pow. gnieźnieński | 324 ha | 1887 | czarna księga |
116 | Wojciech Katerla | Kom. Kol. | w Imielniku pow. wągrowiecki | 9 ha | 1888 | czarna księga |
117 | Wojciech Katerla | Kom. Kol. | Jaroszewo pow. wągrowiecki | 495 ha | 1887 | czarna księga |
118 | Wacław Kautz, Świtalscy i Ekowski | Kom. Kol. | Kobelnicę i Witowice w pow. strzelińskim | 791 ha | 1904 | czarna księga |
119 | Kędzierski | Kom. Kol. | w Wirkach pow. pozn. zach. | 45 ha | 1905 | czarna księga |
120 | Nepomucen Kierski | Kom. Kol. | w Pol. Brzeźnie pow. wągrowiecki | 786 ha | 1902 | czarna księga |
121 | Jan Klimaszewski | Kom. Kol. | w Wilkowie pow. złotowski | 18 ha | 1905 | czarna księga |
122 | Tomasz Klupczyński | Kom. Kol. | Grodziszczku pow. szamotulski | 56 ha | 1905 | czarna księga |
123 | Ignacy Knast | Kom. Kol. | w Drachowie 3 pow. mogileński | 98 ha | 1905 | czarna księga |
124 | Franciszek Kobyliński | Kom. Kol. | Kijewo pow. chełmiński | 379 ha | 1887 | czarna księga |
125 | Józef Kolski | Kom. Kol. | Wysoka pow. wągrowiecki | 378 ha | 1889 | czarna księga |
126 | Stan. Kołodziej | Niemcowi | w Niedźwiedziu pow. ostrzeszowski | 40 mórg | 1899 | |
127 | Antoni Komorowski | Niemcowi | w Krzywem Kolanie pow. strzeliński | 41 mórg | 1914 | |
128 | Konieczka | Niemcowi | w Bolesławowie (swe gospodarstwo) | 1913 | ||
129 | Końszczyk Józef | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 27 ha | 1903 | czarna księga |
130 | Józef Kotecki | Kom. Kol. | Otoczno pow. wrzesiński | 6 ha | 1890 | czarna księga |
131 | Fundacja Kotwiczów: Szaretki Poznań | Kom. Kol. | Nojewo pow. szamotulski | 1330 ha | 1892 | czarna księga |
132 | Jan Kowalewski | Kom. Kol. | w Buszkowie pow. szubiński | 1 ha | 1890 | czarna księga |
133 | Kozłowski | Kom. Kol. | W. Bałowki pow. lubawski | 47 ha | 1888 | czarna księga |
134 | Kranz | Niemcowi | majątek Sośnie pow. brodnicki | |||
135 | Krause Stefan | Kom. Kol. | M. Sokolniki pow. szamotulski | 438 ha | 1903 | czarna księga |
136 | Andrzej Krause | Kom. Kol. | w Wilkowie pow. złotowski | 25 ha | 1905 | czarna księga |
137 | Łazarz Krause | Kom. Kol. | Wesółki pow. pleszewski | 340 ha | 1891 | czarna księga |
138 | Krayniak | Niemcowi | folwark Czterywłóki | 750 mórg | ||
139 | Krela | Kom. Kol. | w Szczepankowie pow. szamotulski | 43 ha | 1905 | czarna księga |
140 | Ignacy Krenz | Kom. Kol. | w Świdnicy pow. wschowski | 14 ha | 1901 | czarna księga |
141 | Franciszek Kruszyński | Kom. Kol. | Sokolniki pow. gnieźnieński | 343 ha | 1886 | czarna księga |
142 | Kryszak | Niemcowi | w Dębłowie | 70 mórg | 1913 | |
143 | Sylwester Krzyśko | Kom. Kol. | folwark Sierakówko pow. obornicki | 105 ha | 1913 | |
144 | Józef Kulpa | Kom. Kol. | gościniec w Kruszce pow. wyrzyski | 0,77 ha | 1905 | czarna księga |
145 | Kunz | Kom. Kol. | Bierzglin pow. wrzesiński | 156 ha | 1888 | czarna księga |
146 | Gustaw Kurek | Kom. Kol. | Rosnowo w pow. chełmińskim | 115 ha | 1905 | czarna księga |
147 | Gustaw Kurek | Kom. Kol. | Rotnowo pow. wąbrzeski | 111 ha | 1900 | czarna księga |
148 | Gustaw Kurek | Kom. Kol. | Wiewiórki pow. chełmiński | 97 ha | 1899 | czarna księga |
149 | Kurkowiak | Kom. Kol. | w Krzywiniu pow. kościański | 38 ha | 1905 | czarna księga |
150 | Kutzera | Kom. Kol. | w Maleninie pow. witkowski | 28 ha | 1903 | czarna księga |
151 | Konstanty Kutzner | Kom. Kol. | Trzeciewice pow. bydgoski | 125 ha | 1905 | czarna księga |
152 | Bank Kwilecki Potocki | Kom. Kol. | Radłowo pow. mogileński | 735 ha | 1887 | czarna księga |
153 | Kwossek Tomasz | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 108 ha | 1903 | czarna księga |
154 | Wład. Laskowski (spadkob.) | Kom. Kol. | Runowo pow. wągrowiecki | 614 ha | 1887 | czarna księga |
155 | J. Lemański | Niemcowi | Dąbrowskie Olędry | 108 mórg | ||
156 | Marcin Lewandowski | Kom. Kol. | w Kaczanowie pow. Września | 22 ha | 1897 | czarna księga |
157 | Julian Lewandowski | Kom. Kol. | Sokolniki pow. wrzesiński | 765 ha | 1887 | czarna księga |
158 | Liberkowski | Kom. Kol. | w Witkowie pow. witkowski | 10 ha | 1904 | czarna księga |
159 | Liss | niemczykowi | w Dzichowie | 10 mórg | ||
160 | Ludwik Lniski | Kom. Kol. | Sitówiec pow. bydgoski | 141 ha | 1904 | czarna księga |
161 | Teodor Łabuszewski | Kom. Kol. | Skarlin pow. lubawski | 38 ha | 1888 | czarna księga |
162 | Łada | Kom. Kol. | w Radojewicach pow. inowrocławski | 6,86 ha | 1897 | czarna księga |
163 | Jan Łagoda | Kom. Kol. | w Sikorzynie pow. gostyński | 27 ha | 1905 | czarna księga |
164 | Konstanty Łuczkowski | Kom. Kol. | Sadłogoszcz pow. szubiński | 489 ha | 1886 | czarna księga |
165 | Ignacy Łukowski | Kom. Kol. | Biechowo pow. wrzesiński | 401 ha | 1891 | czarna księga |
166 | Jakub Łysakowski | Kom. Kol. | Lipie pow. witkowski | 256 ha | 1887 | czarna księga |
167 | Machowicz Maksymilian | Kom. Kol. | w Wrześni 5 pow. wrzesiński- dom – powstał Kaüfhans | 1904 | czarna księga | |
168 | Teofil Maciejewski | Kom. Kol. | w Cieleszynie pow. świecki | 90 ha | 1897 | czarna księga |
169 | Fr. Maćkowiak – współudziału wypierają się publicznie synowie Maćkowiaka (byłego prezesa Sokoła i czł. Zarządu Banku Ludowego) | Niemcowi | w Krobi | 70 mórg | 1913 | |
170 | Bernard Majer | Bauerbank | Łasinek pow. grudziądzki | 1700 mórg | 1913 | |
171 | Bolesław Majer | Kom. Kol. | Mózgowo pow. suski | 1600 mórg | ||
172 | Józef Malczewski | Kom. Kol. | Świniary pow. gnieźnieńskim | 861 ha | 1886 | czarna księga |
173 | Antoni Małecki | Kom. Kol. | Gomiany pow. kępiński | 514 ha | 1904 | czarna księga |
174 | Manthey Maksymilian | Kom. Kol. | Gogolin pow. bydgoski | 178 ha | 1902 | czarna księga |
175 | Franciszek Marchlewski | Kom. Kol. | Nowydwór pow. lubawski | 74 ha | 1887 | czarna księga |
176 | Walenty Marciniak | Kom. Kol. | Żółcz pow. witkowski | 13 ha | 1897 | czarna księga |
177 | Marosz Józef | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 3,15 ha | 1903 | czarna księga |
178 | Matczyński | Dragasz pod Grudziądzem nabyty z rąk polskich zaprzepaścił | 1912 | |||
179 | Matecki Wawrzyn | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 2,41 ha | 1903 | czarna księga |
180 | Mayer Leon | Niemcowi | Łasinek pow. grudziądzki | 1600 mórg | 1913 | |
181 | Józef Mazgaj | Kom. Kol. | Stawiska pow. mogileński | 120 ha | 1905 | czarna księga |
182 | W. Mężydło | Kom. Kol. | w Drachowie I pow. witkowski | 25 ha | 1905 | czarna księga |
183 | Miczyński Maksymilian | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 3,52 ha | 1903 | czarna księga |
184 | Ludwik Mieczkowski | Kom. Kol. | Belencin pow. jarociński | 1073 ha | 1888 | czarna księga |
185 | Mielcuszny Antoni | Kom. Kol. | w Dusznie | 204 Morgi | 1914 | |
186 | Mieloch | innowiercy | folwark we wsi Weschkau | 300 mórg | 1913 | |
187 | Józef hr Mielżyński | Kom. Kol. | Ryńsk pow. wąbrzeski | 3778 ha | 1886 | czarna księga |
188 | Miklke Walenty | Niemcowi | w Nowym młynie pow. wyrzyski | 7 mórg | ||
189 | Miś | Mittelslandskasie | z Potrzymowa | 118 mórg | 1913 | |
190 | Henryk Dzierżykraj-Morawski | Kom. Kol. | Czeluścin pow. gostyński | 660 ha | 1896 | czarna księga |
191 | Mieczysław Moszczeński | Kom. Kol. | Niemczynek pow. wągrowiecki | 781 ha | 1900 | czarna księga |
192 | Antoni Moszczeński | Kom. Kol. | Strzeszkowo pow. wągrowiecki | 262 ha | 1901 | czarna księga |
193 | Józef Moszczeński | Kom. Kol. | Arkuszewo pow. gnieźnieński | 463 ha | 1893 | czarna księga |
194 | Franciszek Moszczeński | Kom. Kol. | Dziewierzewo pow. żniński | 1574 ha | 1890 | czarna księga |
195 | Mrówczyński | Seidlerowi | w Sokolnikach | 70 mórg | 1912 | |
196 | Dr Leon Mukułowski | Kom. Kol. | Kowalew pow. pleszewski | 393 ha | czarna księga | |
197 | Jadwiga hr Mycielska i opiekunowie | Kom. Kol. | Skórki i Niedźwiady pow. żniński | 609 ha | 1888 | czarna księga |
198 | Nadworny | Niemcowi | na wybudowaniu radzyńskim | 80 mórg | 1913 | |
199 | Bracia Napierała | Kom. Kol. | Sękowo pow. szamotulski | 163 ha | 1900 | czarna księga |
200 | Piotr Narzymski | Kom. Kol. | Nowe Horniki pow. kościerski | 213 ha | 1902 | czarna księga |
201 | Wiktor Nasierowski | Kom. Kol. | W. Góreczki pow. rawickim | 337 ha | 1887 | czarna księga |
202 | Jan Nawrocki | Kom. Kol. | w Nowejwsi pow. wrzesiński | 25 ha | 1900 | czarna księga |
203 | Piotr Nawrot | Kom. Kol. | w Mroczeński łące pow. kępiński | 14 ha | 1904 | czarna księga |
204 | Maryan Nelke | Niemcowi | z Żurawiej Kempy pow. świecki | 1878 | ||
205 | Neyman | Kom. Kol. | Ślązkowo pow. rawicki | 499 ha | 1886 | czarna księga |
206 | Nepomucen Niemojowski | Kom. Kol. | Pogrzybowo itd. pow. odolanowski | 2684 ha | 1893 | czarna księga |
207 | Ludwik Niesiołowski | Kom. Kol. | Wronowo pow. strzeliński | 405 ha | 1900 | czarna księga |
208 | Feliks Nowacki | Kom. Kol. | w Krotoszynie | 3 ha | 1905 | czarna księga |
209 | Franciszek Wołdawski | Kom. Kol. | Wałdówko pow. kościerski | 192 ha | 1888 | czarna księga |
210 | Nowak Antoni | Kom. Kol. | w Połajewie pow. obornicki | 88 ha | 1902 | czarna księga |
211 | Jan Nowak (gościnny) | Kom. Kol. | w Sierakówku pow. obornicki | 26 ha | ||
212 | Józef Nowak | Kom. Kol. | Nowejwsi pow. wrzesiński | 109 ha | 1891 | czarna księga |
213 | Leon Nowak | Gdańskiemu Bankowi Kredytowemu | w Krupinie gospodarstwo | 1914 | ||
214 | Nowicki Piotr | Kom. Kol. | w Hermanowie i Ostrowitem pow. wyrzyski | 79 ha | 1903 | czarna księga |
215 | Nowicki Piotr | Kom. Kol. | w Trzemżalu pow. mogileński | 25 ha | 1902 | czarna księga |
216 | Marcin Nowicki | Kom. Kol. | w Daleszynie pow. gostyński | 11,5 ha | 1905 | czarna księga |
217 | Obst | Niemcowi | w pow. międzyrzeckim | 1914 | ||
218 | Olszewski | pomiedzy Niemców | rozparcelował Olszewo pow. lidzbarski | |||
219 | Antoni Orchowski | Kom. Kol. | w Otoczni pow. wrzesiński | 12 ha | 1889 | czarna księga |
220 | Władysław Ossowski | Kom. Kol. | Racice pow. strzeliński | 568 ha | 1899 | czarna księga |
221 | Paczkowski Jan | Kom. Kol. | Bożacin | 1913 | ||
222 | Pakalski | fiskusowi | w Koniecwałdzie przy szosie malborsko- sztumskiej | 80 mórg | 1913 | |
223 | Franciszek Partyka | Niemcowi | w pow. świeckim | 40 mórg | 1878 | |
224 | Paszotta | koloniście | w Osieczku pow. wąbrzeski | 60 mórg | 1914 | |
225 | Michał Paul | Kom. Kol. | Małe w pow. pozn. zach. | 59 ha | 1900 | czarna księga |
226 | Pawlak Jan | Kom. Kol. | w Książnie pow. wrzesiński | 12,18 ha | 1903 | czarna księga |
227 | Pawski Antoni | firmie Beruh Robakowski & Scheffe w Tucholi | w Zbicznie pow. brodnicki | 124 morgi | 1912 | |
228 | Parzowie – spadkobiercy | Kom. Kol. | w Szczepankowie pow. szamotulski | 60 ha | 1906 | czarna księga |
229 | Stefan Pflaum | Kom. Kol. | w Jerzykowie pod Biskupicami folwarczek z młynem | 1913 | ||
230 | Piechota | Kom. Kol. | w Brzeziu pow. czarnkowski | 150 mórg | 1910 | |
231 | Wincenty Pietrzak | Kom. Kol. | w Kaczanowie pow. wrzesiński | 5 ha | 1904 | czarna księga |
232 | Pilak Marcin | Kom. Kol. | w Uścikowie pod Obornikami | 80 mórg | 1914 | |
233 | Piotrowski | w ręce niemieckie | Wyszanowo pow. kępiński | 1000 mórg | 1914 | |
234 | Jakub Piotrowski | Kom. Kol. | w Dakowie pow. kwidzyński | 30 ha | 1887 | czarna księga |
235 | Płoszyński | Kom. Kol. | Kozłowo pow. mogileński | 71 ha | 1904 | czarna księga |
236 | Poklatecka | Kom. Kol. | Ossowo pow. wrzesiński | 351 ha | 1889 | czarna księga |
237 | Stanisław hr Poniński | Kom. Kol. | Dominowo i Orzeszkowo pow. średzki | 1043 ha | 1891 | czarna księga |
238 | Emilia hr Potworowska | Kom. Kol. | W. Rybno pow. gnieźnieński | 886 ha | 1891 | czarna księga |
239 | Prabucki | król. domenie | w Chwałkowie pow. gnieźnieński | 160 mórg | 1913 | |
240 | Józef Prądzyński | Kom. Kol. | Włościbórz pow. złotowski | 1192 ha | 1894 | czarna księga |
241 | Tadeusz Pradzyński | Kom. Kol. | Boguniewo pow. obornicki | 416 ha | 1887 | czarna księga |
242 | Pszczoliński | Bauerbank | w Przysiersku (Prusy Król.) | 130 mórg | 1913 | |
243 | Pyżewski | Niemcowi | w Ostrowie pow. chełm. | 30 ha | 1913 | |
244 | Raciniewski Stanisław | Niemcowi | Zofiówkę pow. suski | 850 mórg | 1913 | |
245 | Antoni Raczyński | Kom. Kol. | Krzesiny pow. pozn. zach. | 354 ha | 1900 | czarna księga |
246 | Radtke Julian | Kom. Kol. | Piotrkowice pow. żniński | 399 ha | 1906 | czarna księga |
247 | Radziszewski | Kom. Kol. | w Partenczynie pow. grudziądzki | 39 ha | 1904 | czarna księga |
248 | Władysław Raszewski | Kom. Kol. | Małachowo Kępa pow. witkowski | 238 ha | 1888 | czarna księga |
249 | Jędrzej Ratajczak | Kom. Kol. | Brudzynino pow. żniński | 21 ha | 1904 | czarna księga |
250 | Bron. Ratecki | Niemcowi | w Ostraszewie pow. lubawski | 56 mórg | 1913 | |
251 | Walenty Rejewski | Kom. Kol. | Strzyżewo pow. mogileński | 340 ha | 1888 | czarna księga |
252 | dr Ludwik Rekowski | Kom. Kol. | Wilkowo w pow. leszczyńskim | 2003 ha | 1889 | czarna księga |
253 | Reimer Antoni | Kom. Kol. | w Janówcu pow. żniński | 15 ha | 1902 | czarna księga |
254 | Bolesław Robaczewski | za pośrednictwem Benernbanku Kolonizacji | w Buku (Król. Buchwald) pow. grudziądzki | 195 mórg | 1913 | |
255 | Ludwik Rojewski | Kom. Kol. | Zbrachlin i Cieleszyn pow. świecki | 501 ha | 1889 | czarna księga |
256 | Rosicki | Niemcowi | w Bolesławowie | 1913 | ||
257 | Rosiński | Banernbank | 1000 mórg | 1913 | ||
258 | Zygmunt Różański | Kom. Kol. | Padzewo pow. mogileński | 774 ha | 1901 | czarna księga |
259 | Kazimierz Różański | Kom. Kol. | Gwiazdowo pow. pozn. wschod. | 404 ha | 1894 | czarna księga |
260 | Teofil Różycki | Kom. Kol. | Wielkie Tylice pow. lubawski | 359 ha | 1889 | czarna księga |
261 | Wojciech Rózycki ur. 14.IV.1860 w Dulinowie pow. szubiński | Kom. Kol. | folwark Ślesin pod Bydgoszczą | 320 mórg | ||
262 | Rutkowski | Berendtowi | w Damrowie oberżę i | 20 mórg | ||
263 | Tomasz Rzepka | Kom. Kol. | w Strzyżewie pow. witkowski | 98 ha | 1905 | czarna księga |
264 | Hr. Rzyszczewski (spadkob.) | Kom. Kol. | Lindeusce pow. wschowski | 852 ha | 1887 | czarna księga |
265 | Sadłowski Józef | Niemcowi | w Padniewku pod Mogilnem | 40 mórg | 1914 | |
266 | Sicińska wdowa | Kom. Kol. | w Kostrzynie pow. średzki | 10 ha | 1906 | czarna księga |
267 | Jan Skoracki | Kom. Kol. | w Nowejwsi pow. śmigielski | 19 ha | 1901 | czarna księga |
268 | Marya Skóraczewska z d. Berger | Kom. Kol. | w Krotoszynie pow. krotoszyński | 3 ha | 1904 | czarna księga |
269 | Arnold hr. Skórzewski | Kom. Kol. | Raszkówek itd. pow. odolanowski | 1448 ha | 1898 | czarna księga |
270 | Leon hr. Skórzewski | Kom. Kol. | w Bukówcu pow. świecki | 2 ha | 1898 | czarna księga |
271 | Leon hr. Skórzewski | Kom. Kol. | w Kruposzynie pow. świecki | 16 ha | 1893 | czarna księga |
272 | Leon hr. Skórzewski | Kom. Kol. | Bukówiec pow. świecki | 2248 ha | 1893 | czarna księga |
273 | Słabęcki Wojciech | agentowi | Krzyżownica pow. mogileński | 900 mórg | 1914 | |
274 | Władysław Smogór | Kupcowi | w Wardunkach pow. obornicki | 1914 | ||
275 | Jan Smyk | Kom. Kol. | w Chabsku pow. mogileński | 28 ha | czarna księga | |
276 | Michał Sobiech | Niemcowi | w Lasicicach pow. leszczyński | 105 mórg | 1914 | |
277 | Sobkowiak (budowlany z Poznania | Obstowi | w pow. międzyrzeckim – gospodarstwo | 1914 | ||
278 | Helena hr. Sokolnicka | Kom. Kol. | Łaskowo w pow. żnińskim | 914 ha | 1892 | czarna księga |
279 | Sommerfed Jan | Kom. Kol. | w Książnie pow. wrzesiński | 12,73 ha | 1903 | czarna księga |
280 | Sosna | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 5,51 ha | 1903 | czarna księga |
281 | Józef Sowiński | Kom. Kol. | Chojno pow. brodnicki | 402 ha | 1902 | czarna księga |
282 | Walenty Spitelniak | Kom. Kol. | w Pieruszewskich Ol. pow. jarociński | 16 ha | 1905 | czarna księga |
283 | Franciszek Spychowski | Kom. Kol. | W. Jeźniki pow. człuchowski | 193 ha | 1888 | czarna księga |
284 | Konstanty Sulerzyski | Kom. Kol. | Górki zagajne pow. szubiński | 685 ha | 1900 | czarna księga |
285 | Stanisław Świetlik | Niemcowi | w Skarbiewie | 400 mórg | 1913 | |
286 | Jan i Władysław Szczepkowscy z Galicyi | Kom. Kol. | Prochy pow. śmigielski | 804 ha | czarna księga | |
287 | Szczepski | Kom. Kol. | Zdziechowo pow. gnieźnieński | 63 ha | 1886 | czarna księga |
288 | Szleszak | Kom. Kol. | z Gniewkowa – gospodarstwo | |||
289 | Stanisławostwo Szołdrscy | Kom. Kol. | Żegrowo pow. śmigielski | 504 ha | 1902 | czarna księga |
290 | Sztukowski z Leszna | Mittelslandskasie | folwark Baranowo-Zieliniec pod Swarzędzem | 450 mórg | 1913 | |
291 | Ignacy Szukalski | Kom. Kol. | Wilkowo pow. złotowski | 133 ha | 1905 | czarna księga |
292 | Teofil Szulczewski | Kom. Kol. | Kopaszyn pow. wągrowiecki | 270 ha | 1887 | czarna księga |
293 | Antoni Szwajcer | Kom. Kol. | w Kozłace pow. wągrowiecki | 35 ha | 1899 | czarna księga |
294 | Szymański | koloniście Sechaferowi | w Sokolnikach pod Wrześnią | 70 mórg | 1914 | |
295 | Antoni i Teofil Szymańscy | Kom. Kol. | Bielawy pow. żniński | 386 ha | 1895 | czarna księga |
296 | Szymański | Wegnerowi | w Żółwinie pow. bydgoski | 800 mórg | 1913 | |
297 | Józef Schulz | Kom. Kol. | w Łęknie pow. wągrowiecki | 31 ha | 1905 | czarna księga |
298 | Władysław Stabrowski | Kom. Kol. | Zużoły pow. żniński | 100 ha | 1895 | czarna księga |
299 | Stefanowski Alojzy | Kom. Kol. | w Janówcu pow. żniński | 15 ha | 1902 | czarna księga |
300 | Steinborn | Kom. Kol. | Bławaty tuż pod Strzelnem | 100 mórg | 1914 | |
301 | Franciszek Stempski | Kom. Kol. | Fürztenau pow. grudziądzki | 39 ha | 1904 | czarna księga |
302 | Strojiński Walenty | Kom. Kol. | w Naramowicach pow. pozn. wsch. | 28 ha | 1906 | czarna księga |
303 | Witold Taczanowski | Kom. Kol. | Pieruszyce pow. pleszewski | 833 ha | 1891 | czarna księga |
304 | Włodzimierz Taczanowski | Kom. Kol. | Sławoszew pow. pleszewski | 955 ha | 1888 | czarna księga |
305 | Władysław Taczanowski | Choryń i Jerkę | 1913 | |||
306 | Ignacy Tomaszewski | Kom. Kol. | w Kozłowie pow. mogileński | 76 ha | 1899 | czarna księga |
307 | Tomaszewski Antoni | Kom. Kol. | w Sędziwojewie pow. wrzesiński | 5 ha | 1904 | czarna księga |
308 | Teodor Tomaszewski | Kom. Kol. | w Sierakówku pow. obornicki | 26 ha | 1913 | |
309 | Stanisław Trzebnicki | Kom. Kol. | Tarkowo pow. inowrocławski | 499 ha | 1898 | czarna księga |
310 | Turowski | Kom. Kol. | w Krzyszkowie pow. pozn. zach. | 1,43 ha | 1901 | czarna księga |
311 | Jana Ubisza spadkobiercy | Kom. Kol. | w Tylicach pow. lubawski | 304 ha | 1896 | czarna księga |
312 | Umerski | Kom. Kol. | w Partenczynie pow. grudziądzki | 57 ha | 1905 | czarna księga |
313 | Urbanowski Zygmunt | Kom. Kol. | Turostowo pow. gnieźnieński | 566 ha | 1903 | czarna księga |
314 | Urbański | Niemcowi | z Wiekowa pod Powidzem | 64 morgi | 1914 | |
315 | Aleksander Wadyński | Kom. Kol. | Gruszczyn pow. pozn. wschod. | 339 ha | 1902 | czarna księga |
316 | Walczak | pośrednikom | z Anapolu pod Jarocinem | 220 mórg | 1913 | |
317 | Jan Waligórski | Kom. Kol. | Góre pow. pozn. wschód | 119 ha | 1902 | czarna księga |
318 | Walkowski | Kom. Kol. | w Mąkownicy pow. witkowski | 0,78 ha | 1903 | czarna księga |
319 | Stanisław Walter | Kom. Kol. | Wiśniewsko pow. wągrowiecki | 329 ha | 1888 | czarna księga |
320 | Józef Wągrowiecki | Kom. Kol. | Sobiesiernie pow. witkowski | 520 ha | 1890 | czarna księga |
321 | Zygmunt Węsierski | Kom. Kol. | Czarne Piątkowo pow. średzki | 646 ha | 1888 | czarna księga |
322 | Marya Wierzbińska | Kom. Kol. | Potrzanowo pow. obornicki | 463 ha | 1902 | czarna księga |
323 | Wikarski Marcin | Mittelslandskasie | z Łąk pod Strzelnem (gospodarstwo) | 300 mórg | 1913 | |
324 | Wileniski ? | Kom. Kol. | w Górnej Grupie | 1913 | ||
325 | Jan Wisniewski | Kom. Kol. | w Margoninie pow. chodzieski | 21 ha | 1905 | czarna księga |
326 | Wiśniewski i Smudziński | Kom. Kol. | Charbowo pow. gnieźnieński | 306 ha | 1904 | czarna księga |
327 | Wlazłowski Waleryan | Kom. Kol. | w K[??]arkach pow. obornicki | 55 ha | 1902 | czarna księga |
328 | Jan Wojnowski | Kom. Kol. | w Łopatkach pow. wąbrzeski | 357 ha | 1900 | czarna księga |
329 | Jan Wojnowski | Kom. Kol. | Zgniłobłoty pow. brodnicki | 167 ha | 1888 | czarna księga |
330 | Wozniak Sz. | komisjonerowi | z Kopaszyna pow. wągrowiecki | 170 mórg | 1913 | |
331 | Karol Wysocki | Kom. Kol. | Parkuczyny pow. grudziądzki | 246 ha | 1902 | czarna księga |
332 | Antoni Zaborowski | Kom. Kol. | Wyganów pow. koźmiński | 503 ha | 1891 | czarna księga |
333 | Zabylski | firmie parcelac w Tucholi | w Karbowie pow. brodnicki | 53 morgi | 1912 | |
334 | Andrzej i Teofila Zagrodzcy | Kom. Kol. | Kaczanowo pow. wrzesiński | 173 ha | 1888 | czarna księga |
335 | Żak Szymon | firmie parcelac w Tucholi | Szlacheckie Kruszyny | 1913 | ||
336 | Zakrzewski Konstanty | firmie parcelac w Tucholi | Końcyki pow. lubawski | 60 mórg | 1912 | |
337 | Wacław Zakrzewski | Kom. Kol. | Kleszczewo pow. leszczyński | 234 ha | 1891 | czarna księga |
338 | Żelewski | Kom. Kol. | Lipusz pow. kościański | 490 ha | 1887 | czarna księga |
339 | Jan Ziarnek | Kom. Kol. | Kruszce pow. wyrzyski | 52 ha | 1904 | czarna księga |
340 | Władysław Zieleśkiewicz | Kom. Kol. | Kunowo i Strzelce pow. mogileński | 107 ha | 1904 | czarna księga |
341 | Żmidziński Paweł | Kom. Kol. | Włókna | 1913 | ||
342 | Bolesław Żółtowski | Kom. Kol. | Buszkowo pow. bydgoski | 123 ha | 1904 | czarna księga |
2016-06-24 / 23:16:42
Za poniższą przyczyną Dominowo stało się na wiele lat największym hakatystycznym ośrodkiem w powiecie średzkim.
237 | Stanisław hr Poniński | Kom. Kol. | Dominowo i Orzeszkowo pow. średzki | 1043 ha | 1891 | czarna księga |

„Dnia wczorajszego [22.09.1869] odbył się w Pawłowicach pod Lesznem ślub Panny Maryi hr. Mielżyńskiej, córki p. Leona i Felicyi z Potockich hr. Mielżyńskich, z p. Stanisławem hr. Ponińskim z Dominowa, synem znanego i zasłużonego krajowi hr. Edwarda Ponińskiego z Wrześni.”

„Piszą nam z Wrzesińskiego: Jak z jednej strony boleść nas przejmuje, że znów jednego obywatela ziemskiego naszej narodowości w powiecie mniej posiadamy, tak z drugiej strony pocieszamy się tem, że z rąk polskich do polskich własność takowa przeszła, a to do rąk, z których niezawodnie nie tak łatwo majątek ten do obcych rąk przejdzie.
Majętnością tą jest Orzeszkowo; nabył je pan Stanisław hr. Poniński od pana Stanisława Sokolnickiego za cenę 100,000 tal. z wypłatą wszystkich kapitałów Oby i inni majętniejsi panowie mogli nadal pamiętać, że im więcej troszczyć się będą o nabywanie ziem naszych, tem mniej dozwolą szerzyć się innoplemieńcom a Orzeszkowo Waldnusslandem przezwanem nie zostanie.”

„Znaczny szmat ziemi przeszedł na kolonizacyę. P. Stanisław hr. Poniński sprzedał wieś Dominowo w powiecie średzkim, mającą przeszło 700 hektarów rozległości, Komisyi kolonizacyjnej „ze względu na własną wygodę.” Tak samo zrobił p. Łazarz Krauze ze wsią Wesółki w pow. pleszewskim, o obszarze 350 hk., a wreszcie uczynić to zamierza dr Mikułowski z wsią Skrzetuszewo w Gnieźnieńskiem.”
Źródło: „Naprzód” z dnia 13 marca 1907 r. R. XVI Nr 71

„Księga hańby.
Pojawiła się niedawno książka, która jak wielki wyrzut sumienia uderza we wszystkie serca polskie, niejako płomienne oskarżenie haniebnej frymarki ziemią na rzecz hakatystycznej komisyi kolonizacyjnej.
Cała, litania nazwisk przesuwa się przed oczyma, nazwisk znanych i pięknie brzmiących, przybranych w karmazynową tradycyę i często w hrabiowskie tytuły, korowody nowoczesnych Targowiczan, którzy wyzbywszy się wszelkiej łączności z ludem polskim, sprzedali to ostatnie, co im jeszcze w dziedzictwie pozostało — swe majątki ziemskie.
„Czarna księga” sprzedawczyków ojczyzny jednak mimo rozlicznych przytoczonych tam faktów, mimo dat i cyfr dokładnych nie uderzyła w sam rdzeń złego, nie wykazała, olbrzymiej różnicy, jaka zachodzi w sprzedaży ziemi ze strony szlachty a ludu wiejskiego.
Oskarża ona wszystkich zarówno bez różnicy stanu, zawodu, wykształcenia, gromem uderza na wszystkich łapczywych grosza judaszowego, a nie baczących na niebezpieczeństwo stąd płynące dla ludu polskiego. Temu też przypisać należy, że autor nie przedstawił stosunku ilościowego szlachty do ludu, by można ocenić, jaki ogromny procent szlachty bierze udział w tem bezecnem dziele, przy małym stosunkowo udziale chłopów i mieszczan. Było to koniecznem ze względu na ogromne różnice intelektualne tych warstw, ze względu na to, że świadomość przestępstwa pod względem narodowym nie tak silnie przejawić się może u ciemnej masy chłopskiej i drobnomieszczańskiej, niż u warstwy, zdającej sobie dokładnie sprawę ze swych czynów, rozumiejącej doskonale ogrom zbrodni przez siebie dokonywanej, a mimo to z zimną krwią, z bezgranicznym cynizmem rzucającej ogromne obszary swych majętności komisyi kolonizacyjnej. Tego brakło w „Czarnej księdze” i to głośną jej wadą.
A teraz przyjrzyjmy się bliżej faktom, dajmy głos cyfrom.
Od roku 1886 do dziś dnia, a więc w przeciągu jednego dwudziestolecia wydał rząd pruski 450,000.000 marek na kolonizacyę ziem-polskich. Za te sumy olbrzymie wykupiono z rąk polskich 400.000 morgów ziemi i to lwią część z rąk szlachty, a zaledwie nikłą od biednego chłopstwa i drobnomieszczaństwa.
W powiecie wąbrzeskim sprzedał hr. M i e l ż y ń s k i 3778 morgów za cenę 2,200.000 marek (dobra Ryńsk).
Hr. B n i ń s k a 705 morgów (dobra Żerniki) za 420.000 marek.
Julian C z a r l i ń s k i 882 morgów.
Jan C z a p s k i 965 morgów za 600.000 marek.
Jadwiga hr. M y c i e l s k a 533 morgów.
Emilia hr. P o t w o r o w s k a 886 morgów za 660.000 marek.
Stanisław hr. P o n i ń s k i 1043 morgów za 907.000 marek.
Dr Ludwik R e k o w s k i 2003 morgów za cenę 1,350.000 marek.
Franciszek M o s z c z e ń s k i 1574 morgów za 1,095.000 marek.
Konstanty B r e z a 949 morgów za 480.000 marek.
Leon hr. S k ó r z e w s k i 2248 morgów za 930.000 marek.
Nepomucen N i e m o j e w s k i 2684 morgów za 1,667.600 marek.
Arnold hr. S k ó r z e w s k i 1448 morgów za 1,250.000 marek.
Leon hr. C z a r n e c k i 1401 morgów za 1.475.000 marek.
Spotykamy tam nieskończony szereg filarów narodu, którzy z lekkiem sercem wyzbyli się ziemi dobrowolnie, bo o ziemi w drodze przymusowej sprzedanej nie wspominamy. W uwagach czytamy: że tysiące ludzi opuściło te dobra sprzedane, skoro tylko komisya kolonizacyjna je objęła. Nadto wychodźctwo wzrosło olbrzymio, około 400.000 głów w przeciągu 10 lat.
A teraz przypatrzmy się stosunkowi nietylko sprzedanej ziemi — rycerskiej i chłopskiej (bo tu olbrzymio przeważa ziemia obszarników) — ale i stosunkowi osób, które tę ziemię sprzedały. W liczbie tych spotykamy 120 szlachciców i 180 gospodarzy. Zestawmy te cyfry z milionową masą chłopstwa w Poznańskiem i niepokaźną kilkutysięczną cyfrą szlachty, a uderzy nas olbrzymi procent frymarczącej ziemią braci szlacheckiej.
A jednak momentu tego nie podnosi wcale prasa polska burżuazyjna. Heca ruska wywołała olbrzymią nagonkę, rozpętała wszelkie instynkty szowinistyczne, prawdziwe orgie święciły pisma, żyjące ze szczucia dwóch bratnich narodów na siebie, sprzedaż ziemi Rusinom, a nawet żydom, uważa się za groźne niebezpieczeństwo dla „polskiego stanu posiadania i polskości”, jednak głos oburzenia nigdy tak żywiołowo nie piętnował haniebnego kupczenia ziemią uherbowanej czeredy, mimo wszystko reprezentującej zawsze i wszędzie, szczególniej na kresach, „prawdziwą polskość”.
A trzeba nadto wglądnąć w przyczyny, zmuszające szlachcica i chłopa do sprzedaży ziemicy ojcowskiej. Chłop zwykle pod grozą licytacyi, z powodu olbrzymiego obdłużenia, w ostatniej konieczności wyzbywa się swej zagrody, on, który latami całemi ciuła grosz w najgorszej udręce na Saksach i w Ameryce, by odkupić swą ziemię; szlachta łakomi się na suty grosz, który daje jej możność pędzenia wesołego żywota, bez troski.
I tak w uwagach czytamy obok uherbowanych nazwisk: „żyje we Wiedniu, w Berlinie i t. d.“ Ci panowie wesołe dni tam spędzają za pieniądze komisyi kolonizacyjnej.
Mimo to „nienarodowymi” są tylko robotnicy polscy zorganizowani, którzy walczą z hakatą, w nich się godzi zawsze, a zapomina się o właściwych targowiczanach.
A kiedy dziś rząd pruski gotuje projekt ekspropriacyjny, bezczelny zamach na prawa ludu polskiego, znowu nie kto inny, jeno „nienarodowi” robotnicy organizacyi socyalistycznej występują i występować będą z najgłośniejszym protestem.
Mowy Radziwiłłów, Jażdżewskich — sławione „radykalne” mowy— gną się w najpoddańszym lojalizmie, a przecież „opinia” na zawsze przylepiła im etykietę narodową. Bo szlachta nasza urodziła się do reprezentowania ojczyzny, jej jedynie w dziedzictwie przypadło duchowe przywództwo narodu, jej tylko wolno bezkarnie szachrować świętościami narodowemi.
Dla niej prasa nasza ma tylko słowa uznania, dla zacnych obywateli, cnotliwych matron — prawdziwych synów ojczyzny.
Ta sama prasa, która radowała się pogromem socyalistów niemieckich — jedynych obrońców ludu polskiego—ta prasa sprzedajna, twórczyni „opinii narodowej”.
Opracował: Administrator